Vô sinh được định nghĩa là khi một cặp vợ chồng cố gắng mang thai trong ít nhất một năm mà không thành công. Trong đó, nguyên nhân gây vô sinh từ người nữ chiếm một phần ba các trường hợp, còn lại là do nam giới hoặc cả hai bên.
Tỉ lệ vô sinh nữ (infertility) chiếm 40% là tình trạng cặp vợ chồng sau một năm sinh sống, quan hệ hệ tình dục đều đặn 3-4 lần/tuần không sử dụng biện pháp tránh thai nào mà người vợ chưa có thai. Dấu hiệu vô sinh ở nữ: kinh nguyệt bất thường, không đều hoặc không có kinh, trong thời gian kinh nguyệt bị các triệu chứng như đau lưng, đau vùng, chậu và chuột rút có thể xảy ra. 6 nguyên nhân phổ biến gây vô sinh ở nữ là rối loạn phóng noãn, tổn thương ống dẫn chứng, lạc nội mạc tử cung, vô sinh không rõ nguyên nhân.
1. Vô sinh nữ là như thế nào?
Vô sinh nữ là tình trạng vợ chồng sau 1 năm quan hệ tình dục đều đặn, trung bình từ 2 – 3 lần/tuần, không sử dụng bất kỳ biện pháp tránh thai nào nhưng vẫn không có thai.
Khi bị vô sinh nữ, tinh trùng của người chồng không thể thụ thai trong trứng của người vợ. Mặc dù, tinh trùng của người chồng hoàn toàn khỏe mạnh bình thường khiến cho khả năng thụ thai của 2 vợ chồng rất thấp.
Bệnh vô sinh ở nữ giới thường xảy ra ở những chị em có vấn đề bất thường về cơ quan sinh dục như: Kinh nguyệt thất thường, suy buồng trứng, ống dẫn trứng bị viêm tắc, ứ dịch vòi trứng, viêm phụ khoa… hoặc bị viêm nhiễm ở cơ quan sinh dục như viêm âm đạo, viêm cổ tử cun.
Bệnh vô sinh nữ giới đang tước đi quyền làm mẹ của nhiều chị em. Tuy nhiên, nếu phát hiện bệnh sớm và điều trị kịp thời thì tỷ lệ thành công sẽ cao hơn.
Theo đó, có 2 loại vô sinh ở nữ đó là:
– Vô sinh nguyên phát: Là trường hợp vợ chồng chưa từng có thai mặc dù quan hệ tình dục bình thường và không sử dụng biện pháp tránh thai nào: Vòng tránh thai, thuốc tránh thai, bao cao su…
– Vô sinh thứ phát: Là trường hợp cặp vợ chồng đã từng có con hoặc có thai nhưng sau đó không thể mang thai lại, dù vẫn quan hệ tình dục đều đặn tuần 2-3 lần và không dùng các biện pháp tránh thai.
2. Tổng hợp nguyên nhân vô sinh ở phụ nữ
Hiện có rất nhiều tác nhân gây nên nguyên nhân vô sinh ở phụ nữ. Tuy nhiên, các chị em nên hiểu rõ các yếu tố rủi ro để có biện pháp phòng tránh hoặc khắc phục tương ứng nhé!
2.1 Có nhiều thói quen xấu
Đây chắc chắn sẽ là nguyên nhân khiến nhiều chị em phụ nữ đang mắc phải nhưng hầu hết đều lơ là chủ quan.
Các thói quen hàng ngày tưởng rằng bình thường nhưng lại đang khiến chúng ta gia tăng nguy cơ bị vô sinh. Một số ví dụ có thể kể đến như:
– Chưa có kế hoạch làm việc & nghỉ ngơi khoa học, điều độ.
– Lạm dụng quá mức đồ ăn nhiều giàu mỡ, chất gây nghiện…
– Viêm nhiễm tử cung khi vệ sinh, tắm rửa sai cách.
2.2 Sử dụng quá nhiều đồ uống có gas, cồn
Các loại đồ uống có cồn như rượu bia chưa bao giờ có lợi cho khả năng sinh sản của cả hai giới. Chúng tác động trực tiếp đến tỷ lệ thụ thai tự nhiên thành công của nữ giới.
Rượu bia sẽ làm ảnh hưởng đến gan, thận và hệ tiêu hoá dẫn đến suy giảm hormone, buồng trứng hoạt động kém hiệu quả.
Chúng tiếp tục ức chế sự hấp thu dinh dưỡng của cơ thể và khiến chị em không sẵn sàng cho việc mang thai.
Các loại đồ uống có gas để giải khát hàng ngày tuy tác hại không nhiều như rượu bia nhưng cũng không có lợi cho sức khỏe sinh sản của phái đẹp.
2.3 Lạm dụng những loại thuốc Tây
Có nhiều trường hợp chị em phụ nữ phải uống thuốc tây trong thời gian dài để điều trị bệnh, lâu dần khả năng sinh sản cũng suy giảm đáng kể.
Bất cứ loại thuốc nào cũng đều có tác dụng phụ, một trong số đó có thể ảnh hưởng đến buồng trứng hoặc hormone. Thuốc sẽ vô tình trở thành tác nhân khiến phái đẹp bị vô sinh.
2.4. Gặp chấn thương trong quá trình tập luyện
Nhiều người cho rằng chấn thương và vô sinh nữ có vẻ không liên quan đến nhau. Một số chấn thương ảnh hưởng trực tiếp đến xương chậu hoặc tử cung sẽ làm chị em khó thụ thai hơn, thậm chí là mất khả năng làm mẹ.
2.5. Bất ổn trong hoạt động tuyến giáp
Tuyến giáp là cơ quan có nhiệm vụ kích thích khả năng sinh sản cho nữ giới. Nếu tuyến giáp đang hoạt động kém hiệu quả thì chu kỳ rụng trứng của chị em sẽ bị ảnh hưởng đầu tiên, kế đến là khả năng thụ thai.
2.6. Nghiện thực phẩm chứa hàm lượng caffeine
Caffeine đã được chứng minh khiến trứng khó di chuyển đến tử cung hơn, cũng như giảm cơ hội tinh trùng gặp được trứng để thụ thai. Nếu bạn đang dung nạp trên 5 cốc cà phê mỗi ngày thì khả năng cao là bạn đã bị suy giảm khả năng sinh sản.
Theo các bác sĩ, một người phụ nữ trưởng thành chỉ nên uống khoảng 2 ly cafe/ngày. Nếu đang muốn có con, hãy giảm cà phê trong ít nhất 1 tháng.
2.7. Mắc các bệnh lý liên quan đến cơ quan sinh sản
Bệnh vô sinh ở phụ nữ thường gặp mắc do các bệnh lý như: viêm nhiễm đường sinh dục, viêm dính buồng tử cung, bất thường bẩm sinh ở vòi tử cung… hoàn toàn có thể dẫn đến vô sinh ở phái yếu. Các bệnh lý nói trên sẽ làm triệt tiêu các điều kiện lý tưởng để trứng và tinh trùng gặp nhau, tạo thành phôi thai.
Thậm chí, một số trường hợp vì người nữ có bệnh lý tại tử cung nên phôi thai không làm tổ được và bị cơ thể đẩy ra ngoài.
2.8. Luôn trong trạng thái tiêu cực, lo lắng
Stress và tâm trạng lo âu chính là nguyên nhân gây vô sinh nữ hàng đầu. Sự tiêu cực trong cảm xúc của các chị em sẽ ức chế sự sản sinh các hormone cần thiết.
Điều khiến buồng trứng hoạt động kém hiệu quả và rối loạn chu kỳ kinh nguyệt, chu kỳ rụng trứng.
Tệ hơn, chất lượng trứng của chúng ta cũng có thể bị suy giảm một cách đáng kể nếu tâm lý trong trạng thái không ổn định kéo dài.
2.9. Phụ nữ đã quá độ tuổi sinh nở
Các chuyên gia đã khẳng định phụ nữ có độ tuổi sinh sản tốt nhất chỉ từ 20 – 25 tuổi. Như vậy, ngoài khung tuổi cơ thể nữ giới sẽ không còn quá sẵn sàng cho việc mang thai.
Kể từ độ tuổi 35 trở đi, khả năng sinh sản còn giảm mạnh. Nên nhớ rằng chất lượng trứng của chị em tỷ lệ nghịch với số tuổi.
3. Triệu chứng bệnh Vô sinh nữ
- Rối loạn kinh nguyệt: Là hiện tượng chu kỳ kinh nguyệt quá dài hoặc quá ngắn, không đều… đây là những biểu hiện của rối loạn nội tiết và các hormone giới tính nữ.
Nội tiết tố bất thường, chu kỳ trứng rụng không đều sẽ khiến cho việc thụ thai của bạn gặp khó khăn. Đây là một trong những nguyên nhân phổ biến gây vô sinh nữ.
Ngoài ra, sự viêm nhiễm của viêm mạc tử cung cũng dẫn đến rối loạn kinh nguyệt, khiến khả năng thụ thai giảm đi rõ rệt.
- Vô kinh: tình trạng không có chu kỳ kinh nguyệt, nếu là nguyên phát thì không bao giờ thấy kinh, nếu là thứ phát tức là khi chu kỳ hành kinh bình thường bị gián đoạn trên dưới 4 tháng.
Không có kinh nguyệt chính là biểu hiện của việc không có trứng rụng. Trứng không rụng thì quá trình thụ thai hoàn toàn không thể xảy ra.
Những chị em không có kinh liên tiếp 6 tháng liền thì khả năng bị vô sinh là rất cao.
- Thống kinh: là hiện tượng đau bụng dưới khi có kinh.
Tùy theo thể trạng mỗi người sẽ có cơn đau nặng hay nhẹ. Đau bụng kinh do máu lưu thông kém gây đau vùng bụng, đặc biệt là vùng bụng dưới.
- Dịch âm đạo bất thường
Âm đạo tiết dịch bất thường, tiết dịch màu xanh hoặc vàng kèm theo mùi hôi khó chịu, ngứa rát… là những biểu hiện của viêm nhiễm hoặc các bệnh về đường tình dục khác.
Nếu tình trạng viêm nhiễm phụ khoa không được phát hiện và điều trị dứt điểm thì vô sinh ở nữ là điều không thể tránh khỏi.
Vì thế, nếu thấy tình trạng khí hư có biểu hiện không bình thường thì bạn cần đi khám để sàng lọc các bệnh mình có thể gặp và có phương pháp điều trị hợp lí, tránh gây ra bệnh vô sinh nữ.
- Dịch ở tuyến vú tiết ra
Bình thường, chỉ khi phụ nữ đang cho con bú thì tuyến vú mới tiết ra sữa. Nếu bạn đang không trong giai đoạn cho con bú mà tuyến vú lại tiết ra sữa thì bạn cần phải đi khám ngay. Vì có thể là do suy tuyến giáp, suy thận… Hoặc cũng có thể do tác dụng phụ của thuốc tránh thai, thuốc giảm huyết áp, dịch sữa tan chảy và tắc gây vô sinh
- Tuyến vú kém phát triển
Ở tuổi trưởng thành, tác động của tiết tố estrogen trong cơ thể khiến vùng ngực phát triển và dần hoàn thiện. Nhưng quá 18 tuổi mà tuyến vú chưa phát triển thì có thể do thiếu nội tiết tố nữ estrogen. Đây là nguyên nhân làm cho buồng trứng kém phát triển và giảm khả năng thụ thai.
- Triệu chứng khác
Các triệu chứng đau khi giao hợp hay đau vùng chậu có thể là dấu hiệu của khối xu xơ, viêm vùng chậu, tử cung gặp vấn đề… cũng là những nguyên nhân vô sinh nữ cần phải điều trị kịp thời.
4. Đối tượng nguy cơ bệnh Vô sinh nữ
Vô sinh có thể xảy ra ở bất cứ phụ nữ nào. Tuy nhiên, một số đối tượng có nguy cơ mắc bệnh vô sinh cao hơn như:
- Tuổi tác cao
Theo nhiều nghiên cứu, độ tuổi sinh sản tốt nhất từ 20 đến 25 tuổi, sau 35 tuổi khả năng sinh sản bắt đầu giảm. Càng nhiều tuổi, chất lượng trứng nữ giới càng giảm đi rõ rệt.
- Tiền sử bị rối loạn tiết tố và các hormone sinh dục.
- Viêm nhiễm phụ khoa khiến phụ nữ có nguy cơ cao bị vô sinh
- Tiền sử nạo phá thai và lạm dụng thuốc tránh thai khẩn cấp thường xuyên.
Trên thực tế, phá thai dễ dẫn đến nguy cơ vô sinh hiếm muộn nếu thực hiện thủ thuật này tại những cơ sở y tế không uy tín, cơ sở vật chất, dụng cụ y tế không đảm bảo cùng với các bác sĩ không có tay nghề cao..
Ngoài ra, việc phá thai nhiều lần sẽ dẫn đến viêm nhiễm như: viêm tắc ống dẫn trứng, viêm vùng chậu, khiến niêm mạc tử cung mỏng dần khiến việc có thai khó khăn hơn.
- Mắc các bệnh lí khác: gout, béo phì, tiểu đường, bệnh gan, thận, u xơ tử cung…
- Sử dụng đồ uống có cồn, chất kích thích
Uống rượu ảnh hưởng khá trầm trọng đến khả năng sinh sản tự nhiên đặc biệt với phụ nữ. Đồ uống có cồn ảnh hưởng đến sự hấp thu các chất dinh dưỡng của cơ thể.
- Tâm lý căng thẳng
Căng thẳng quá mức cũng là một trong những nguyên nhân gây vô sinh nữ phổ biến. Tốt hơn hết, trong thời gian chuẩn bị mang bầu, chị em nên tránh tâm lý mệt mỏi, trầm cảm để giữ gìn sức khỏe tốt để đảm bảo cho thai kỳ khỏe mạnh.
5. Các phòng ngừa vô sinh ở nữ giới
Nếu bạn có kế hoạch mang thai trong tương lai, việc tham khảo những lời khuyên sau đây sẽ giúp tối ưu hóa khả năng sinh sản cho bạn:
- Duy trì cân nặng lý tưởng: Phụ nữ thừa cân và thiếu cân có nguy cơ rối loạn rụng trứng. Tuy nhiên, nếu bạn cần giảm cân, hãy tập thể dục vừa phải. Việc tập luyện vất vả, cường độ cao hơn năm giờ một tuần cho thấy là có liên quan đến sự giảm rụng trứng.
- Bỏ hút thuốc lá: Thuốc lá có nhiều tác động tiêu cực đến khả năng sinh sản, chưa kể đến sức khỏe tổng quát của bạn và sức khỏe của thai nhi. Nếu bạn có thói quen hút thuốc và đang mong muốn mang thai, hãy lên kế hoạch từ bỏ thuốc lá ngay bây giờ.
- Tránh uống rượu: Dùng nhiều thức uống có cồn hay sử dụng rượu mạnh có thể dẫn đến giảm khả năng sinh sản. Đồng thời, bất kỳ việc sử dụng rượu đều có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của thai nhi về sau. Nếu bạn dự định có thai, hãy tránh uống rượu và đừng uống rượu khi đang mang thai.
- Giảm căng thẳng: Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng các cặp vợ chồng có stress tâm lý sẽ có kết quả đáp ứng kém hơn khi điều trị vô sinh. Nếu bạn mong muốn mang thai, hãy luôn giữ tâm trạng thoải mái và điều này sẽ đến một cách tự nhiên trước khi quyết định điều trị can thiệp.
6. Các biện pháp điều trị bệnh Vô sinh nữ
- Thay đổi lối sống như giảm hoặc tăng cân, chế độ ăn uống và sinh hoạt lành mạnh: không hút thuốc lá, uống rượu bia
- Kích thích sự rụng trứng bằng các loại thuốc giúp thụ thai: các loại hormone và thuốc như clomiphene citrate. Thuốc giúp thụ thai là phương pháp điều trị chính cho phụ nữ bị vô sinh do rối loạn rụng trứng
- Phẫu thuật: mở ống dẫn trứng, các vấn đề ở tử cung như polyp nội mạc tử cung, vách ngăn tử cung hoặc mô sẹo trong tử cung có thể được điều trị hồi phục khả năng sinh sản thông qua phẫu thuật tử cung.
-
Phương pháp hỗ trợ sinh sản: bơm tinh trùng vào tử cung, thụ tinh ống nghiệm hoặc bơm tinh trùng vào trứng.
Vừa rồi là các tư vấn liên quan đến tình trạng vô sinh nữ. Các chị em không cần quá lo lắng về sức khỏe sinh sản của mình nếu vẫn áp dụng đầy đủ các biện pháp bảo vệ cơ thể nêu trên. Trong trường hợp chị em nhận thấy các dấu hiệu cảnh báo vô sinh, hãy liên hệ với bác sĩ để được khám và tư vấn cụ thể nhé!
