Mất thính lực ở trẻ nhỏ sau tuổi sơ sinh

Để biết được khả năng thính lực của trẻ, cách duy nhất để biết chắc chắn là thực hiện các bài kiểm tra thính giác của trẻ. Khi con của bạn được sinh ra, tại các cơ sở y tế, trẻ có thể sẽ được sàng lọc về thính lực trẻ sơ sinh trước khi xuất viện. Sau đó, bạn nên đưa trẻ đến khám bác sĩ để kiểm tra thính giác của trẻ trong mỗi lần khám sức khỏe định kỳ cho trẻ.

Một số trường mầm non, trẻ cũng sẽ được kiểm tra sức khỏe thính lực trong những lần khám sức khỏe thính giác và thị lực cho trẻ em tại cơ sở của giáo dục. Và hầu hết trong những lần trẻ nhập học tại cơ sở giáo dục đều có những lần khám định kỳ về thính giác và thị lực cho học sinh. Phụ huynh học sinh cũng nên kiểm tra xem liệu tại trường mầm non hoặc trường học của con bạn có những lần kiểm tra sức khoẻ này cho trẻ hay không.

Tuy nhiên cho dù có những lần kiểm tra sức khoẻ như vậy, cha mẹ và người chăm sóc thông thường chính là những người đầu tiên nhận thấy những điều bất thường và không ổn với thính giác của trẻ – vì vậy giữa các lần kiểm tra, bạn cũng nên dành sự quan tâm đến các dấu hiệu cảnh báo có thể có về vấn đề thính giác, chẳng hạn như con bạn không trả lời đúng các câu hỏi đơn giản và làm theo chỉ dẫn.

2. Khi con bạn có những vấn đề về thính giác, bác sĩ sẽ làm gì?

3. 7 nguyên nhân dẫn đến tình trạng trẻ mất thính lực sau sinh

Mẹ mắc bệnh lý khi mang thai 

Những bà mẹ mắc một số bệnh lý, bị nhiễm trùng khi mang thai: nhiễm cytomegalovirus, rubella (sởi Đức), giang mai, herpes, toxoplasmosis (bệnh mèo cào) con sinh ra có nguy cơ mất thính lực cao hơn những trẻ khác.

Tiền sử gia đình có người mắc bệnh

Người trong gia đình, người chăm sóc trẻ có vấn đề về nghe, nói, ngôn ngữ hoặc chậm phát triển thì bé sinh ra cũng có nguy cơ mất thính lực cao hơn những trẻ khác.

Mẹ có tiếp xúc hay sử dụng các thuốc trong thời kỳ mang thai

Các bà mẹ có tiếp xúc hay sử dụng các thuốc, ví dụ các kháng sinh mạnh điều trị nhiễm khuẩn thuộc nhóm aminoglycosides (gentamycin, kanamycin) nhiều hơn 5 ngày, hóa liệu pháp chống ung thư, hoặc hóa chất độc hại có thể gây ảnh hưởng đến thính lực.

Đẻ non hoặc nhẹ cân

Trẻ đẻ non hoặc sinh nhẹ cân (cân nặng khi sinh dưới 1500g) có các dấu hiệu của suy hô hấp sau đẻ, và phải thông khí hỗ trợ kéo dài ảnh hưởng đến thính lực của trẻ.

Vàng da

Trẻ bị vàng da do tăng bilirubin, viêm màng não, trẻ có chỉ số Apgar sau đẻ thấp bất thường cấu trúc ở đầu, mặt, cấu trúc bất thường của tai ngoài và tai giữa.

Chỉ số Apgar sau đẻ thấp

Những trẻ rất yếu khi sinh, có điểm Apgar từ 0-3 điểm trong 5 phút hoặc những trẻ không tự thở trong 10 phút cũng gây nên nguy cơ mất thính lực ở trẻ sơ sinh.

Những nguy cơ bất thường khác

• Bilirubin máu cao ở ngưỡng phải chỉ định thay máu.
• Viêm màng não mủ, viêm não.
• Những trẻ mắc các bệnh nhiễm trùng có gây ra nghe kém như quai bị, sởi.
• Chấn thương đầu đặc biệt với những chấn thương gãy dọc và ngang xương thái dương.
• Bất thường sọ mặt bao gồm những bất thường về hình thái học của vành tai, ống tai, không có nhân trung, đường chân tóc thấp.
• Bất thường cấu trúc ở đầu, mặt, cấu trúc bất thường của tai ngoài và tai giữa.
• Những yếu tố nguy cơ từ thời kì sơ sinh có liên quan đến nghe kém tiếp nhận (CMV, thở máy kéo dài từ 10 ngày trở lên và các bệnh di truyền).
• Có dấu hiệu hoặc những triệu chứng liên quan đến những hội chứng có suy giảm sức nghe như hội chứng Waardenburg hoặc Usher.
• Trẻ với những bệnh thoái hóa thần kinh như u xơ thần kinh, động kinh, Friedreich’s ataxia, Huntington’s chorea, Werding-Hoffmann, Charcot-Marie- Tooth.

Tuy nhiên, ngay cả những trẻ không có các yếu tố nguy cơ này, vẫn có khả năng mất thính lực, vì thế chương trình sàng lọc cần áp dụng cho mọi trẻ sơ sinh trước khi ra viện về nhà.

4. Biểu hiện nghi ngờ trẻ bị khiếm thính

Trẻ không có những biểu hiện phát triển ngôn ngữ sau đây cần được chú ý theo dõi về thính lực

Giai đoạn từ lúc sinh đến 3 tháng tuổi

• Giật mình hoặc khóc khi nghe tiếng động lớn
• Có vẻ đang lắng nghe tiếng nói
• Phát ra âm thanh như “ô…ô”

Giai đoạn từ 3 – 6 tháng tuổi

• Thức dậy khi nghe tiếng động thình lình
• Nhận ra tiếng nói quen thuộc
• Thích lục lạc hoặc các đồ chơi khác phát ra tiếng
• Dõi mắt theo âm thanh
• Bắt đầu bi bô tập tành nói chuyện

Giai đoạn từ 6 – 9 tháng tuổi

• Quay đầu về phía có âm thanh
• Bắt đầu bắt chước các âm thanh tiếng nói, trẻ bập bẹ các âm thanh khác nhau “ba – ba”, v.v
• Có đáp ứng khi nghe gọi tên

Giai đoạn từ 9 – 12 tháng tuổi

• Lặp lại những từ ngữ và âm thanh đơn giản
• Phản ứng lại trước tiếng hát hoặc tiếng nhạc
• Gọi đúng từ “mẹ” hoặc “ba”

Ngoài ra nếu bé có những biểu hiện sau đây, mẹ cũng có thể lưu ý về khả năng thính lực của trẻ:

• Không thấy trẻ có sự tiến triển trong phát âm hoặc trẻ chậm nói
• Trẻ kêu đau tai ( có thể do viêm tai giữa)
• Trẻ không nhận biết hoặc khó nhận biết âm thanh từ đâu vọng đến
• Trẻ nói quá nhỏ hoặc quá lớn tiếng
• Trẻ mở tivi hoặc vặn máy nghe nhạc quá lớn
• Trẻ thể hiện những khó khăn trong giao tiếp hoặc trong học tập

Các dấu hiệu này không nhất thiết là trẻ bị khiếm thính nhưng nếu thấy trẻ có một hoặc một số dấu hiệu như trên cần cho trẻ đi khám ngay. Khi phát hiện sớm trẻ bị khiếm thính sớm, bạn cần hợp tác với các Bác sĩ tai mũi họng, các chuyên gia về thính lực trẻ em để có thể phối hợp với nhau giúp trẻ phát triển.

5. Các vấn đề về thính giác được điều trị như thế nào?